Βιογραφικά στοιχεία
Jerzy Grotowski [1933-1999]
Μεταπολεμικός θεωρητικός του θεάτρου, δάσκαλος και σκηνοθέτης έγινε ονομαστός στην Πολωνία και στο εξωτερικό. Γεννήθηκε στις 11 Αυγούστου 1933 στο Ζέσουβ της Πολωνίας. Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους αιρετικούς δασκάλους και ανανεωτές του θεάτρου στον αιώνα μας. Αφιερώθηκε στην αναζήτηση της τέχνης του ηθοποιού δημιουργώντας το Θεατρικό Εργαστήρι (1959).
Εκείνο που επιδίωκε πάντα για το θέατρο ήταν να καταργεί σύνορα: σύνορα ανάμεσα στο συνειδητό και το υποσυνείδητο, ανάμεσα στο σώμα και την ψυχή, ανάμεσα στο παλιό και το νέο, σύνορα ανάμεσα στους ανθρώπους. Και το τελικό ζητούμενο της ομάδας δεν ήταν μια πετυχημένη παράσταση, αλλά η ειλικρίνεια και η πνευματική ενοποίηση των ηθοποιών μεταξύ τους και με τους θεατές.
Στη μέθοδο του για το "φτωχό θέτρο" διακρίνει κανείς τα τεχνικά συμπεράσματα του Στανισλάβσκι και τις ιδέες του Αρτώ αλλά και τις διδασκαλίες των ινδών Γκουρού.
Στο εργαστήρι του παρουσίασε έργα του Μπάιρον και του πολωνού ρομαντικού Μιτσκέβιτς, τον "Άμλετ" και το "Δόκτορα Φάουστους", την ινδική "Σακούνταλα" και μια θεατροποίηση της "Αποκάλυψης του Ιωάννη". Οι διεθνείς επιτυχίες του ήταν ο "Αλύγιστος πρίγκηπας" του Καλντερόν κι η "Ακρόπολη" του συμπατριώτη του Βυσπιάνσκι.
Εκείνο που επιδίωκε πάντα για το θέατρο ήταν να καταργεί σύνορα: σύνορα ανάμεσα στο συνειδητό και το υποσυνείδητο, ανάμεσα στο σώμα και την ψυχή, ανάμεσα στο παλιό και το νέο, σύνορα ανάμεσα στους ανθρώπους. Και το τελικό ζητούμενο της ομάδας δεν ήταν μια πετυχημένη παράσταση, αλλά η ειλικρίνεια και η πνευματική ενοποίηση των ηθοποιών μεταξύ τους και με τους θεατές.
Στη μέθοδο του για το "φτωχό θέτρο" διακρίνει κανείς τα τεχνικά συμπεράσματα του Στανισλάβσκι και τις ιδέες του Αρτώ αλλά και τις διδασκαλίες των ινδών Γκουρού.
Στο εργαστήρι του παρουσίασε έργα του Μπάιρον και του πολωνού ρομαντικού Μιτσκέβιτς, τον "Άμλετ" και το "Δόκτορα Φάουστους", την ινδική "Σακούνταλα" και μια θεατροποίηση της "Αποκάλυψης του Ιωάννη". Οι διεθνείς επιτυχίες του ήταν ο "Αλύγιστος πρίγκηπας" του Καλντερόν κι η "Ακρόπολη" του συμπατριώτη του Βυσπιάνσκι.
Ο Γέρζι Γκροτόφσκι είπε...
- «Το σώμα μας πρέπει να ιδιοποιείται κάθε κίνηση, όσο μικρή κι αν είναι. Καθένας πρέπει ν’ ακολουθήσει τον προσωπικό του μοναδικό δρόμο. Στερεότυπες ασκήσεις δεν υπάρχουν. Εάν σηκώσουμε από κάτω ένα κομμάτι πάγο, πρέπει ολόκληρο το κορμί ν’ αντιδράσει στην κίνηση και στο κρύο. Η αίσθηση του κρύου, που προέρχεται απ’ το κομμάτι πάγου, πρέπει να γίνει ορατή όχι μόνο με τις άκρες των δακτύλων ή τα χέρια, αλλά με ολόκληρο το κορμί.»
[Γιέρζι Γκροτόφσκι, Das arme Theater] - «Ενδιαφέρομαι για τον ηθοποιό γιατί είναι ένα πλάσμα ανθρώπινο. Το ενδιαφέρον αυτό προϋποθέτει δύο βασικά σημεία. Πρώτον τη συνάντησή μου με ένα άλλο πρόσωπο, δηλαδή την επαφή, το αμοιβαίο συναίσθημα κατανόησης ή εν συντομία, την υπερνίκηση της μοναξιάς μας. Δεύτερον μια απόπειρα να κατανοήσουμε τον εαυτό μας μέσω της συμπεριφοράς του άλλου, βρίσκοντας ξανά τον εαυτό μας μέσα του...
Αν ο ηθοποιός αναπαράγει μια πράξη που του έχω διδάξει, πρόκειται για ένα είδος "εκγύμνασης". Το αποτέλεσμα είναι μια πράξη κοινότοπη από άποψη μεθοδολογική και κατά βάθος τη θεωρώ στείρα. Αλλά αν συνεργαζόμενοι στενά προσεγγίσουμε το σημείο όπου ο ηθοποιός, λυτρωμένος από τις καθημερινές αντιστάσεις του, αφήσει να αποκαλυφθεί ο εαυτός του μέσα από μια αντίδραση, θεωρώ ότι από άποψη μεθοδολογική, η δουλειά αυτή είναι δυναμική. Οφείλω επομένως να εμπλουτίζω τον εσωτερικό μου κόσμο γιατί σ’ αυτή την αντίδραση αποκαλύπτεται ένα κομμάτι ανθρώπινης εμπειρίας, κάτι το εξαιρετικό το οποίο μπορεί να οριστεί σαν μια μοίρα, μια ανθρώπινη κατάσταση».
[Απόσπασμα διάλεξης. Δημοσίευση: 1967, Βαρσοβία.]
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Θα χαρούμε να μάθουμε τη γνώμη σας.