Βιογραφικά στοιχεία
Βεσεβολόντ ΜΕΓΕΡΧΟΛΝΤ (1874-1940)
<< Public Domain Photo, Link
.:: Ρώσος σκηνοθέτης θεάτρου. Αντιμετώπιζε το θέατρο σαν ένα θέαμα που όφειλε να τονίσει την επιτήδευση και τη θεατρικότητα του. Δεν είναι τυχαίο που ο Μέγερχολντ εμπνεύστηκε σε μεγάλο βαθμό από το τσίρκο και τους ακροβάτες. Επικρίθηκε για άκρατο φορμαλισμό, παρ’ όλα αυτά οι πρωτοποριακές παραστάσεις του δεν έπαψαν να προκαλούν έντονες συζητήσεις και προβληματισμό. Την εποχή όμως του Στάλιν, από το 1928 ως το 1953, οι πειραματισμοί στον χώρο της τέχνης απαγορεύτηκαν. Ανάμεσα στο 1932 και στο 1934 δεχόταν συνεχώς επικρίσεις για την «εχθρική στάση του απέναντι στον σοσιαλιστικό ρεαλισμό». Προσπάθησε σκληρά να αντισταθεί στις απαιτήσεις του κόμματος για «έργα ιδεολογικού περιεχομένου». Παρ’ όλο που συνέχισε να ανεβάζει παραστάσεις, το θέατρό του άρχισε να παρακμάζει, καθώς οι ηθοποιοί του αποχωρούσαν ένας ένας ως αντίδραση στον αυταρχισμό του.
Το 1938 έκλεισαν το θέατρό του και ο ίδιος βρέθηκε άνεργος, με το στίγμα του εχθρού του κράτους. Μόνο ο Στανισλάβσκι είχε το θάρρος να του προτείνει δουλειά βοηθού στο θέατρο "Όπερα". Όταν την ίδια χρονιά πέθανε ο Στανισλάβσκι, ο Μέγερχολντ ανέλαβε τη διοίκηση. Τον Ιούνιο του 1939 παρευρέθη σε ένα συνέδριο σκηνοθετών οργανωμένο από το κόμμα ως δημόσια επίδειξη υποταγής. Λέγεται ότι ο Μέγερχολντ ήταν παρών και έδωσε έναν παθιασμένο λόγο. Δήλωσε ότι αυτά που συνέβαιναν δεν είχαν καμία σχέση με την τέχνη, υπερασπίστηκε το δικαίωμα του δημιουργού και κατήγγειλε την ισοπεδωτική ομοιομορφία που το καθεστώς προσπαθούσε να επιβάλει στους καλλιτέχνες. Τρεις ημέρες αργότερα συνελήφθη και μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Σιβηρία. Λίγο μετά η σύζυγός του, η ηθοποιός Ζινάιντα Ράικχ, βρέθηκε δολοφονημένη, με τον λαιμό κομμένο, το πρόσωπο παραμορφωμένο και μαχαιριές σε όλο το σώμα. Δεν έγινε ποτέ γνωστό αν ο Μέγερχολντ αυτοκτόνησε ή πέθανε στην εξορία.
Το 1938 έκλεισαν το θέατρό του και ο ίδιος βρέθηκε άνεργος, με το στίγμα του εχθρού του κράτους. Μόνο ο Στανισλάβσκι είχε το θάρρος να του προτείνει δουλειά βοηθού στο θέατρο "Όπερα". Όταν την ίδια χρονιά πέθανε ο Στανισλάβσκι, ο Μέγερχολντ ανέλαβε τη διοίκηση. Τον Ιούνιο του 1939 παρευρέθη σε ένα συνέδριο σκηνοθετών οργανωμένο από το κόμμα ως δημόσια επίδειξη υποταγής. Λέγεται ότι ο Μέγερχολντ ήταν παρών και έδωσε έναν παθιασμένο λόγο. Δήλωσε ότι αυτά που συνέβαιναν δεν είχαν καμία σχέση με την τέχνη, υπερασπίστηκε το δικαίωμα του δημιουργού και κατήγγειλε την ισοπεδωτική ομοιομορφία που το καθεστώς προσπαθούσε να επιβάλει στους καλλιτέχνες. Τρεις ημέρες αργότερα συνελήφθη και μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Σιβηρία. Λίγο μετά η σύζυγός του, η ηθοποιός Ζινάιντα Ράικχ, βρέθηκε δολοφονημένη, με τον λαιμό κομμένο, το πρόσωπο παραμορφωμένο και μαχαιριές σε όλο το σώμα. Δεν έγινε ποτέ γνωστό αν ο Μέγερχολντ αυτοκτόνησε ή πέθανε στην εξορία.
O Μέγιερχολντ είπε...
Για το θέατρο και τον ηθοποιό
- Μη φωνάζεται έτσι. Χαμηλότερα. Όταν οι ηθοποιοί φωνάζουν δεν είναι σε θέση να χρωματίσουν. Στα νιάτα μου δούλευα με τον Κονσταντίν Σεργκέγιεβιτς (τον Στανισλάβσκι). Με θεωρούσε πολύ φωνακλά κι όλο μ’ ανάγκαζε να μιλάω σιγότερα. Μα εγώ δεν καταλάβαινα κι έκλεβα τον εαυτό μου...
- Η δουλειά του ηθοποιού, στην ουσία αρχίζει ύστερα απ’ την πρεμιέρα. Πιστεύω πως η παράσταση δεν είναι ποτέ έτοιμη στην πρεμιέρα. Κι αυτό όχι γιατί δεν "προφτάσαμε", μα γιατί η παράσταση "ωριμάζει" μονάχα μπροστά στο θεατή
(Τα αποσπάσματα είναι από ανέκδοτο βιβλίο του Αλεξάντρ Γκλάντοφ. Πηγή: Περιοδικό ΘΕΑΤΡΟ 6)
- Το θέατρο δεν είναι πιστός καθρέφτης αλλά μεγεθυντικός φακός.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Θα χαρούμε να μάθουμε τη γνώμη σας.